Belirli dalga boyundaki ultraviyole ışınlarının başlıca sedef, vitiligo, ekzema, kronik kaşıntı olmak üzere, pek çok deri hastalığın tedavisinde kullanılan bir tedavi yöntemidir.

Fototerapide kullanılan ışık kaynakları nelerdir?

Ultraviyole A, Ultraviyole B, dar bant UVB, geniş bant UVB ve PUVA (Psoralen+ UVA) kullanılan ışık kaynaklarıdır.

Fototerapi hangi hastalıkların tedavisinde etkilidir?

Fototerapi; atopik dermatit, egzema çeşitleri, sedef hastalığı, yaygın kaşıntı, pitriyazis likenoides, mikozis fungoides ve vitiligo başta olmak üzere bazı deri hastalıklarında kullanılmaktadır.

Fototerapi etkisini nasıl gösterir?

Ultraviyole ışıkları derideki yangıyı yok ederek etki gösterir. Bu etki ile derideki hastalık düzelir ancak tamamen yok olmayabilir. PUVA tedavisi UVB tedavisine yanıtın olmadığı durumlarda daha etkindir.

Tedavi nasıl uygulanır?

Tedavi seansları sadece birkaç saniyelik ışık maruziyeti ile başlar ve süreler her seansta kızarıklık, kaşıntı gibi çeşitli kriterler göz önüne alınarak kademeli olarak artırılır.

Tedavi kapalı bir kabin içerisinde yapılacaktır. Kabin kapısı kilitli olmayacağı için istediğiniz an çıkabilirsiniz. Tedavi sırasında UV’nin tüm vücudunuza eşit olarak dağılabilmesi için kabinin ortasında durmanız gerekmektedir.

Tedavi ne kadar sürer?

Hastalığın durumuna bağlı olmakla beraber ortalama tedavi süresi 2-3 aydır. Tedavi programınız haftada 2-4 seans şeklinde uygulanacaktır.

Bu tedaviyle hastalığım tamamen geçecek mi?

Bu tedavi ile hastalığınız tamamen yok edilemeyebilir, ama var olan hastalık bulguları iyileşir, yeni lezyonların oluşumu azalır ve belirgin bir düzelme sağlanıp kontrol altına alınabilir.

Tedavi sayesinde hastalıksız bir yaşama kavuşabilirsiniz. Tüm hastalarda tamamen iyileşme gerçekleşmeyebilir.

Tedavi boyunca herhangi bir ilaç kullanabilir miyim?

Tedaviniz süresince, kullanmakta olduğunuz ilaçlarda bir değişiklik yapılması veya yeni bir ilaç kullanmanız gerekirse, hemşirenize veya doktorunuza haber veriniz.

Krem sürebilir miyim?

Fototerapi, güneşe benzer şekilde, derinizin kurumasına yol açacağından, tedavi süresince doktorunuzun önerdiği nemlendiricileri düzenli sürmeniz çok önemlidir. Tedavi edici kremler gerektiğinde, doktorunuz tarafından size önerilecektir.

Tedavi alırken nelere dikkat etmeliyim?

Tedavi günlerinde, traş losyonu, kolonya, parfüm veya kokulu kozmetikler kullanmayınız. Bunlar derinizin ışığa olan hassasiyetini artırabilir. Tedaviden çıktıktan sonra ve tedaviye girilmeyen günlerde, güneş gören bölgelere güneş koruyucu krem (en az 30 koruma faktörlü) sürülmelidir. Şapka ve benzeri giyeceklerle vücudun açıkta kalan kısımları güneşten korunmalıdır. Tedavi günlerinde güneş altında bulunmamalı, hastaneye gelme ve gitme dışında güneşte kalmamaya özen gösterilmelidir. Tedavi süresince yapay (solaryum) veya doğal (güneş banyosu) uygulaması kesinlikle yapılmamalıdır. Tedavi esnasında erkeklerde genital bölge, kadın hastalarda ise meme uçları kapatılmalıdır. Yine doktorunuzun işaret ettiği ben ve yara izleriniz flasterle kapatılmalıdır. Eğer tüm derinizin ışık görmesi gerekmiyorsa, sadece belirli alanlara ışık tedavisi alacaksanız, lütfen tedaviye geldiğiniz günlerde giydiğiniz kıyafetlerin benzer olmasına çalışınız. Sık sık uçuk çıkarıyorsanız, tedavi öncesi dudaklarınıza güneş koruyucu sürünüz. Uzun saçlı iseniz, saçlarınızı toplayınız. Alın bölgenizin de ışık görmesi gerekiyorsa, bir taç ya da bant takabilirsiniz. UV ışığı, gözlerinize zarar verip katarakt riskini arttırabilir. Ancak bu durum UV korumalı gözlüklerin kabin içerisinde iken kullanılmasıyla önlenebilmektedir. Göz kapaklarınızın, göz çevrenizin de ışık görmesi gerekiyorsa (bu alanlarda da belirtiler varsa) doktorunuzla konuşarak, gözlüksüz, gözlerinizi kapatarak tedavi alabilirsiniz. Katarakt veya deri kanseri hastaları (melanom dahil) sorumlu hekime bilgi vermelidir. Tedavi sürecinde belirli aralarla sorumlu hekim tarafından, hastalığınızın seyri, tedavinin etkinliği ve yan etkiler açısından muayeneniz yapılacaktır ve uygun görüldüğünde gerekli tetkikler istenilebilecektir.

Tedavinin yan etkileri nelerdir?

Tedavi süresine bağlı olarak, ten renginiz koyulaşacaktır. Ten renginiz, tedavinin kesilmesinden sonra, zaman içinde eski haline dönecektir. Tedavi süresince, kaşıntı, güneş yanığına benzer kızarıklık, ciltte kuruluk, çillenme görülebilir. Şiddetli kızarıklık ve deride su dolu kabarcıkların gelişmesi, tedaviye ara vermenizi gerektiren durumlardır. Bunların olması durumunda tedaviden sorumlu hekime bilgi verilmelidir. Uzun süren tedavilerde, deride kuruluk, lekeler, kırışıklık gibi deri yaşlanması bulguları ortaya çıkabilir. Bu tür hastalarda deri kanseri gelişimi riski daha yüksek olabilir.

Deri kanseri riskinde artış, tüm yaşamınız boyunca fototerapi veya güneş ışığı nedeniyle maruz kaldığınız toplam ultraviyole B ile ilişkilidir. Özellikle tüm yaşamı boyunca 300 seanstan fazla ultraviyole B tedavisi alan kişilerde bu risk artmaktadır. UV ışığı, lupus eritematozus gibi ultraviyole ışığına hassasiyet ile seyreden bazı hastalıkların alevlenmesine neden olabilmektedir. Bazı kişilerde uçuk enfeksiyonlarının sıklığında artış, ağızda aftlar, ayak bileklerinde şişmeler, kıllanma artışı ve tırnak bozulmaları olabileceği bildirilmekle birlikte bu yan etkiler oldukça nadir görülmektedir.