Botoks nedir ve nasıl etki eder?

Botulinum toksini (BT) klostridyum botulinum adı verilen bir bakterinin oluşturduğu, uygulanan yerde kasların hareketini engelleyen bir toksindir. Botoks uygulaması bu toksinin ilgili kas içine, ince uçlu enjektörlerle düşük dozda verilmesiyle uygulanan bir enjeksiyon yöntemidir. Çizgileri ve kırışıklıkları oluşturan, hareketlerden sorumlu yüz kaslarına çok az miktarda enjekte edilir. Bu enjeksiyon kasları zayıflatır, böylelikle ilgili çizgiler ve kırışıklıklar azaltılır. Kaslardaki gevşeme 3-6 ay kadar sürer, yani etkinin devamı için düzenli bir şekilde tekrar edilmesi gerekir. Kırışıklık giderme dışında kol altı terleme ve son dönemlerde de migren tedavisinde kullanılmaktadır.

Kullanım alanları nelerdir?

• Kırışıklık
• Alın çizgileri
• Kaş arası çizgileri
• Göz kenarı kırışıklıkları (kaz ayakları)
• Kaş kaldırılması, kaşlarda arzu edilen pozisyona getirilmesi
• Alt göz kapağında bulunan çizgiler
• Burun köküne yakın olan yatay çizgilerde
• Üst ve alt dudak üzerindeki dikey ince çizgilerin düzeltilmesi (sigara içimi çizgileri)
• Dudak köşelerinin yukarıya kaldırılması
• Alt dudak ve çene arası yatay çizgilerde
• Çene derisinin daha pürüzsüz hale getirilmesi
• Boyun derisindeki kırışıklıklar ve bandların düzeltilmesi
• Hiperhidrozis (aşırı terleme)
• Bruksizm (diş sıkma)
• Migren

Uygulama süreci nasıldır?

Uygulamaya başlarken; uygulamanın yapılacağı bölge lokal anestezik krem sürülerek uyuşturulabilir. Sonrasında bu krem silinerek cilt antiseptik solüsyonlarla temizlenir ve enjeksiyona başlanır. Sorunlu olan bölgelere doktor tarafından belirlenen doz ve aralıklarla botulinum toksini enjekte edilir. Toplam uygulama işlem yapılacak bölgenin genişliğine ve enjeksiyon sayısına bağlı değişmekle beraber ortalama 20 dakika sürer. Etkisi 3-5 gün içinde ilerleyici bir şekilde artar ve 10-12 gün içinde tamamlanır. Bu süre boyunca uygulama yapılan bölgelerde asimetri fark edilebilir, ancak ilaç etkisini gösterdikçe bu durum kendiliğinden düzelecektir. 2 hafta sonra kontrol seansında asimetri ve ek doz gerekliliği değerlendirilir, gerekirse tekrar enjeksiyon yapılır. İşlemin etkisi 4-6 ay devam eder, bu yüzden etkinin devamı isteniyorsa ortalama 4-6 ayda bir tedavinin tekrar yapılması gereklidir. Bu süre tekrarlayan enjeksiyonlarda 8-12 aya kadar çıkabilir. Tedavi seanslarında hyaluronik asit ile kombine edilerek de kullanılabilmektedir.

Yan etkiler nelerdir?

Tüm tıbbi işlemlerde olduğu gibi bu işlemde de bazı riskler mevcuttur. Başağrısı, yorgunluk, bulantı, uygulanan yerlerde kızarıklık, kanama, morluk, yanma, kaşıntı, kabarıklık, allerjik reaksiyonlar, enfeksiyonlar, kas seğirmesi, göz kapağında düşme, kaşlarda düşme, çift görme, simetrik olmayan görünüm gibi yan etkiler gelişebilmektedir. Uygulanan yerlerde geçici güç kaybı ve uygulama yerleri dışında aşırı terleme, grip benzeri yakınmalar da yapabilir.

Hangi durumlarda uygulanmaz?

• Gebelik ve emzirme durumunda
• Daha önceden bilinen botulinum toksinine karşı hipersensitivitesi olanlarda
• Aminoglikozid, penisilamin, kinin, siklosporin ve kalsiyum kanal blokeri kullananlarda
• Myastenia gravis, Eaton-Lambert gibi nöromüsküler hastalığı olanlarda
• Son 2-4 ay içerisinde botulinum toksin uygulaması yaptıranlarda uygulanmaz.
Tedavi öncesinde ve sonrasında hastanın dikkat etmesi gereken durumlar nelerdir?
• Uygulamaya gelirken dinlenmiş ve uygulama bölgesi temiz bir şekilde, makyajsız olarak gelinmelidir.
• Uygulama öncesinde kan akışkanlığını arttırdığı için alkollü içecekler tüketilmemelidir.
• Ginko biloba, yeşil çay, aspirin, non-steroid anti inflamatuar (romatizmal) ilaçlar ve kan sulandırıcı ilaçlar uygulamadan 5-7 gün önce kesilmelidir.
• Terleme amacıyla yapılan uygulamalarda, tedavi alanında kıllar varsa bir gün önce tıraş edilmeli ve en az bir gün önceden deodorant ve antiperspirant kullanımı kesilmelidir. 30 dk önce terlemeye neden olacak sıvı alımı kesilmelidir.
• Uygulama sonrasında en az dört saat boyunca dik bir şekilde durulmalı, yatar konuma gelinmemeli, öne-aşağıya eğilme pozisyonlarından kaçınılmalıdır.
• Bir gün süreyle uygulama bölgesi su dahil herhangi bir madde ile temas etmemelidir.
• Bir gün süreyle ağır fiziksel aktiviteden kaçınılmalı; deniz ve havuza girilmemelidir.
• İki-üç gün süreyle alkol ve sigara kullanılmamalıdır.
• Uygulama alanına en az 1 hafta masaj yapılmamalı, buhar ve sauna banyoları kullanılmamalıdır.
• Kas gevşetici ve antibiyotik kullanımı gerektiğinde uygulama yapan doktora başvurulmalıdır.
• Beklenmeyen bir etki gelişirse uygulama yapan doktora başvurulmalıdır.
• Tam olarak anlaşılamayan nedenlerden ötürü bazı kişiler botulinum toksininin etkilerine karşı daha az duyarlı ve dirençlidir. Bu kişilerde botulinum toksininin etkisi beklendiği kadar iyi veya uzun süreli olamayacağı gibi hiç etkisi de olmayabilir. Bundan dolayı uygulamanın sonuçlarıyla ilgili herhangi bir garanti verilemeyeceği unutulmamalıdır.